رویکرد فرهنگ غرب :
انسان جزوی از طبیعت است. بخشی از جهان هستی است. همانگونه که در طبیعت موجودات قوی تر، موجودات ضعیف تر را تحت سلطه ی خود می گیرند، انسان نیز از این قانون طبیعی مستثنا نیست. چون اصولاً انسان بخشی از همین طبیعت و تابع قوانین آن است. گرچه در دانش و خردورزی برتر از دیگر موجودات است، اما خارج از طبیعت و قوانین آن نیست. لذا تمامی قونین طبیعت، با اندکی تغییر و محاسبه در جوامع بشری نیز قابل اجرا است. می بینیم که در فرهنگ غربی هنوز هم برده داری نفی نشده است. تنها تغیر چهره داده است. از حالت سنّتی به شیوه مدرن درآمده است. بهره کشی از توده ها، غارت سرزمین های ضعیف تر، اعمال فشار، تهدید و ارعاب برای دستیابی به اهداف و... همگی اموری هستند که سردمداران غرب، بر اساس همین قانون علمی به اجرا در می آوردند. از آنجایی که بر اسا نظریه تکامل، انسان ذاتاً حیوان است. لذا می توان با اندکی ویرایش، قوانین طبیعت را در جامعه بشری پیاده ساخت. لذا بهره کشی قویترها از ضعیف تر ها معقول و علمی است. اما ...
نگاه فرهنگ اسلامی نسبت به موضوع برده داری :
باید دقت داشت که اسلام مبارزه ای مرحله به مرحله علیه برده داری انجام داد. اما اصل آن را از ریشه هیچ گاه نفی نکرد. توضیح :
به فرموده قرآن یکی از اهداف رسالت پیامبر آزادسازی انسانها از غل و زنجیر و اسارت و بردگی بود. قرآن بارها و بارها مسلمین را تشویق به آزادسازی بردگان نمود و حتی این کار – آزادسازی بردگان – را مایه آمرزش گناهان و نجات از سختی ها قیامت معرفی کرد. در فقه اسلامی راه های به بردگی گرفتن انسانها بسیار محدود شده است. به گونه ای که پیامبر لعنت کردند کسانی که را که یک انسان آزاد را بی دلیل به بردگی بگیرند. در سیره ی اهل بیت هم موارد بسیاری وجود دارد که این بزرگواران، شیعیان را به آزادساختن بردگان تشویق می کردند و خود نیز برده های بسیاری می خریدند و پس از تربیت کردن، آزاد می کردند. مهربانی با بردگان و پرهیز از آزار نرساندن به آنان یکی از دستورات صریح قرآن و سیره اهل بیت است. به هر روی از آنجایی که بردگان در آن عصر توان ادار امور شخصی خود را نداشتند، اسلام برده داری را به طور ناگهانی لغو نکرد. چون اگراین مسئله به صورت ناگهانی صورت می گرفت بسیاری از بردگان از گرسنگی می مردند- همانگونه که در امریکا در زمان لغو برده داری روی داد و بسیاری از بردگان به دلیل گرسنگی و نداشتن سرپناه مردند - چون بردگان معمولاً از لحاظ سطح فرهنگ و امور اجتماعی جزو اقشار پایین جامعه بودند.به هر روی اسلام مبارزه ای مرحله به مرحله با برده داری را در دستور قرارداد و حتی قرآن می فرماید اگر برده ای خواهان آزادی بود مسلمانان موظف هستند که او را آزاد کنند و از اموال خود به او بدهند تا زندگی کند. همه موارد فوق را می توانید در اینجا و اینجا بیابید. با این تفاصیل همانگونه که گفتیم اسلام به بردگان شخصیت داد (امامان با بردگان سر یک سفره غذا می خوردند. حتی مادر برخی امامان کنیز بودند و این مسئله مایه شرمندگی نبود. رابطه ی امامان با بردگان دوستانه بود و حتی بسیاری از بردگان پس از اینکه توسط امام معصوم آزاد می شدند، حاضر نمی شدند از امام دور باشند.) اسلام راه را برای آزادی همه ی بردگان باز کرد. اما هچ گاه اصل برده داری را از ریشه نفی نکرد. دلیلش چیست ؟
پاسخ :
1. چون این امر اولاً به عنوان یک اهرم فشار و یک ابزار تهدید باقی ماند. یعنی اگر کسی بخواهد به سرزمینهای اسلامی حمله کند، اگر اسیر شود به عنوان برده خواهد بود. یا اگر کسی در مقابل گسترش اسلام سرکشی کند، - اگر امام معصوم اجازه دهد - به بردگی گرفته می شود. اینها قوانین و ابزاری هستند برای تهدید و فشار بر دشمنان اسلام.
2. این قانون به خودی خود معقول و علمی است. بر اساس نظریه تکامل، انسان ذاتاً یک حیوان است. لیکن یک حیوان تکمل یافته. قوانین جامعه ی بشری نیز متناسب با قوانین طبیعت است. اما با محاسبه تکامل یافتگی آن جامعه. اصل به کارگیری و بهره کشی دیگر انسانها در جامعه بشری کاملاً طبیعی و عادی است. گرچه اسلام این مسئله را به این شکل لجام گسیخته قبول ندارد. بلکه آن را محدود و قانون مند کرد. ( یعنی اسلام میگوید که نباید هر انسان آزادی به بردگی گرفته شود. اسلام می گوید نباید با برده ها بدرفتاری کرد. اسلام می گوید اگر برده ای توان زندگی آزادانه داشت، نباید او را در بردگی نگه داشت، بلکه باید او را آزاد کرد...)
