خلاصه ای از مقاله :


اسلام هیچ گاه انسانها را به برده داری تشویق نکرده است .
برده داری ، رفتــــاری نادرست در نگاه اســــلام است .

لغو ناگهانی برده داری ، کاری غیر ممکن و نادرست بود .
اســــلام مبارزه ای حساب شده با برده داری داشت . در چهار مرحله :
مرحله اول :بستــــــــــــن سـرچشــــــــــمه ‏هاى بردگـــــــى
مرحله دوم : احـــیاى شخصیـــت بردگان و رفتار انســـــــــانی با آنان
مرحله سوم : گشودن دریچه ی آزادی و دعـوت به آزاد ســــــازی بردگان
مرحله چهارم : آغاز آزادسازی همه بردگان ( به منطقی ترین شیوه ) در اسلام

در ادامه مقاله مفصل را قرار میدهم . تفصیـــل مقالــه :  
داوری درباره برخی مسایل نمی تواند تک بعدی و یک جانبه باشد. برای رسیدن به قضاوتی منصفانه در مورد آن ها نیاز است که انسان حقیقت جو، همه جوانب و ابعاد زمانی و مکانی و فرهنگی و اجتماعی مسئله را با دقت بررسی کند تا به نتیجه برکد . در خصوص برده داری پیش از هر چیز لازم است وضعیت این فرهنگ در جوامع آن روز مد نظر قرار گیرد. آن گاه شیوه برخورد اسلام با این پدیده زشت بررسی گردد؛ در واقع ما با یک فرهنگ اشتباه و نادرست مواجه هستیم. بلکه با یک ساختار پیچیده اجتماعی مواجهیم که در همه اجزا و تار و پود جامعه بشری راه یافته بود ، اقتصاد و فرهنگ و معیشت و دیگر ارکان جامعه با آن درهم تنیده بود . در ادامه مبارزات گام به گام و منطقی اسلام با برده داری را بررسی و اثبات خواهیم کرد .

آری ...
برده داری ، رفتاری نادرست در نگاه اسلام
مطمئناً هر انسانی دوست می دارد که آزاد باشد . از محمد رسول الله روایت است که هر انکانی بر فطرت پاک آفریده شده است [ 1 ] و روشن است که آزاد بودن و تحت سیطره بیگانه نبودن جزئی از فطرت و ذات انسان است . سخن پسین این است که خداوند حدود 80 مرتبه ( بلکه بیشتر ) جهانیان را به خرد ورزی و تعقّل دعوت نموده است . و این بدان معناست که آنچه نابخردانه باشد جایی در اسلام ندارد . گذشته از اینکه از نگاه قرآن برده و آٍزاد هیچ فرقی در انسانیت با هم ندارند و چه بسا یک برده ای از یک انسان آزاد ، برتر هم باشد . این نص صریح قرآن است که در ادامه آیاتش بیان خواهد شد .
قرآن هیچ گاه انسانها را به برده داری تشویق نکرد . کتاب الله ، به صراحت برده داری را امری ناپسند و یک نوع ناهنجاری معرفی کرده است . آنچنانکه وقتی موسای کلیم نزد فرعون رفت تا او را از زشتیها بازدارد ، فرعون به او گفت : علیه من برخاستی در حالیکه من تو را بزرگ کردم و به تو کمک کردم !
در این حال موکای کلیم گفت : « وَ تِلْکَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَیَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنی‏ إِسْرائیلَ » سوره الشعراء : 22

لغو ناگهانی برده داری ، کاری غیر ممکن و نادرست
بعضی از امور شامل قاعده ی « یا همه ، یا هیچ » هستند. اسلام با برده داری مخالف بود ( دلایلش بیان شد و در آینده نیز بیشتر بیان می شود ) . ولی اگر اسلام یک طرفه این قانون را لغو می کرد، ضربات سنگین و غیر قابل تحمّلی به مسلمین وارد می شد. چون طرف مقابل مسلمانان حاضر به لغو این مسأله نبودند و نمی شدند . اسلام هم نمی توانست یک طرفه آن را لغو نماید . ( در واقع لغو مطلق برده داری مثل این بود که مسلمین سلاحهای خود را بر زمین بگذارند ، در حالیکه دشمن همچنان مسلح بود ) در ضمن آزاد کردن ناگهانی بردگان امری محال بود زیرا در این صورت بسیاری از آنها که هیچ مایملکی نداشتند، یا از گرسنگی و فقر میمردند و یا مجبور میشدند برای سیر کردن شکمشان دست به دزدی و جنایت بزنند . یعنی ناگهان یک توده ی بسیار بزرگ فقیر و بیکار بر جامعه وارد می شد و حتی ممکن بود این بردگان به دشمنان بپویندند تا فقط شکمشان را سیر کنند ... !
گوستاولوبون مى‏گوید: « از آنجایى که بردگان از دیرزمان ، تحت رقیّت (یعنی سرپرستی ) دیگران زیست کرده و در اثر اینگونه زندگی کردن، بى‏تجربه و بى‏استعداد بار آمده‏اند. از این جهت اگر اسلام، همه آنها را یکباره از قید بردگى آزاد مى‏ساخت، ممکن بود در اثر نداشتن تجربه کافى و لیاقت، قادر به تشکیل زندگى مستقل و اداره آن نباشند. در نتیجه مانند بردگان قدیم آمریکا - که بعد از آزاد شدن بر اثر علت یاد شده، به کلى نیست و نابوده شده‏اند - از بین مى‏رفتند ».

ادامه مقاله : اسلام و برده داری 2