عشق را در تو یافتم ...

فدای قلب شکسته ات مولا ...

عکس از زیر قُبّـه ی حضرت

اباعبدالله الحسین

یوم در زبان عربی چه معانی دارد ؟ آیا همیشه به معنای روز (حدّ فاصل طلوع و غروب خوشید) است؟

پاسخ : خیر !

راغب اصفهانی ؛ دانشمند بزرگ ایرانی و یکی از بزرگترین لغت شناسان زبان عربی در قرن 4 هجری ، در کتاب المفردات ، ذیل واژه ی "یوم" می گوید :

الیَوْمُ یعبّر به عن وقت طلوع الشمس إلى غروبها. و قد یعبّر به عن مدّة من الزمان أیّ مدّة کان

ترجمه : یوم که از آن تعبیر می شود از وقت طلوع خورشید تا غروب خورشید . و همچنین از آن تعبیر می شود به مدتی از زمان به هر مقدار که باشد. (یعنی به معنی بازه زمانی، به هر مقدار که باشد هم معنی می دهد.)

این را تمامی لغت شناسان عربی قبول دارند که "یوم" به معنی مطلق بازه ی زمانی هم معنی می دهد و لزئماً به معنی "فاصله طلوع تا غروب خورشید" نیست.

مثلاً حضرت علی (علیه السلام) می فرماید :

وَ الدَّهْرُ یَوْمَانِ یَوْمٌ لَکَ وَ یَوْمٌ عَلَیْکَ فَإِذَا کَانَ لَکَ فَلَا تَبْطَرْ وَ إِذَا کَانَ عَلَیْکَ فَاصْبِرْ

دنیا دو روز است. یک روز علیه تو و روز دیگر به سود تو . در آن روز که دنیا به سود تو است سرمستی نکن. و در آن روز که دنیا علیه تو شد بی صبری نکن.

روشن است که دنیا دو روز (روز به معنی فاصله طلوع تا غروب خورشید) نیست. بلکه منظور از دو روز در اینجا دو دوره / دو بازه / دو مرحله است.

ابی العتاهیة ، شاعر بزرگ عربی می گوید :

کُلُّ حیٍّ سیطعَمُ الموتَ کَرهاً              ثُمَّ خَلْفَ المَمَاتِ یَوْمٌ فَظیعُ

یعنی : هر زنده ای طعم مرگ را ناچار خواهد چشید. پس از مرگ نیز مرحله ای بزرگ وجود دارد.

در اینجا این شاعر بزرگ عرب می گوید که بلافاصله پس از مرگ مرحله ای جدید شروع می شود. و از این مرحله به "یوم" تعبیر کرد. مشخص است که از لحظه ی مرگ تا قیامت ، فقط یک روز نیست. بلکه روزهای بسیاری است. اما همه ی این روزها را "یوم" نامید. یعنی همان بازه ی زمانی / مرحله / دوره و ...

و همچنین ابوالعلاء المعرّی در دیوان اشعار چنین می گوید :

إن تَعمَرِ الدّنیا، فلا بدّ منْ            یومِ ردًى یَترُکُها خاویَه

اگر دنیا را آباد کنی ، پس ناچار هستی که روزی با افسردگی و ناراحتی آن را ترک کنی !

روشن است که منظور از "یوم" یا همان روز ، نه فاصله طلوع تا غروب خورشید، بلکه منظورش زمان / دوره و ... است. چون انسان ممکن است شب از دنیا برود ! پس "یوم" ـی که از دنیا می روی یعنی زمانی که از دنیا می روی ... !

این ها تنها مواردی از معنای یوم در مفهوم « دوره / بازه ی زمانی / زمان و ... » بود.