بسم الله الرحمن الرحیم 

چرا در قرآن ، گاهی برای خداوند از ضمیر متکلم و گاهی از ضمیر مخاطب و گاهس از ضمیر غائب استفاده شده است ؟

مگر قرآن سخن خداوند نیست ؟ پس خداوند باید به صورت متکلّم باشد نه مخاطب یا غائب .

پاسخ : 

پاسخ : بله ، خداوند در قرآن به هر صورت مورد بحث قرار گرفته است .

النساء 36 : وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبى‏ وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبیلِ وَ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالاً فَخُورا

و خداوند را بپرستید و هیچ چیز را همتاى او قرار ندهید و به پدر و مادر، نیکى کنید همچنین به خویشاوندان و یتیمان و نیازمندان ، و همسایه نزدیک، و همسایه دور، و نیکی کنید به دوست و همنشین، و واماندگان در سفر، و بردگانى که مالک آنها هستید زیرا خداوند، کسى را که متکبر و فخر فروش است، (و از اداى حقوق دیگران سرباز مى‏زند،) دوست نمى‏دارد ...

و همچنین گاهی به صورت متکلّم آمده است :

یس  61 : وَ أَنِ اعْبُدُونی‏ هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ

و مرا بپرستید که راه مستقیم این است‏ ...

البقرة 186 :  وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی‏ وَ لْیُؤْمِنُوا بی‏ لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ
و هنگامى که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، بگو من نزدیکم ؛ دعاى دعا کننده را، به هنگامى که مرا مى‏خواند، پاسخ مى‏گویم ؛ پس دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند ...
و آیاتی دیگر ...

اما چرا گاهی در قرآن خداوند متکلم است و گاهی خیر ؟

گفتار اول :

خداوند وجود ِ محض است . همه ی ِ جهان ، تمثیل و تجسیم اراده ی اوست . قرآن میگوید به هر سو که رو کنید ، وجه الله است . پس خداوند می تواند متکلّم باشد و در عین حال مخاطب باشد .

متکلم است و مخاطب ، لیکن آنقدر عالی و والامرتبه است ، گویی خارج از ذهن و توهمات بشر است . پس برای خود از ضمیر غائب استفاده میکند ... و این فقط خداوند است که می تواند در آن واحد هم متکلم باشد ، هم مخاطب و هم حاضر و هم غائب .

گفتار دوم :

الله اسم یک حقیقت است . در واقع نمادی از یک حقیقت . حال این حقیقت واقعیه به واسطه ی یک انسان کامل ( محمد رسول الله ) ، نماد خود را به همگان می شناساند و مظهر خود را به بندگان نشان میدهد . یعنی آن حقیقت که خدا باشد ، « الله » را که مظهر جلال و جمال خود است را به عنوان قبله و مقصد و هدف بندگی معرفی میکند .

گفتار سوم :

خداوند هم مبدآ هست و هم مقصد . این کلام قرآن است .

کلمه کلیدی : چرا خداوند برای خود از ضمیر غائب - او - استفاده کرده است ؟ چرا خداوند به صورت سوم شخص در قران بیان شده است ؟