متن شبهه :

آیا طول یک روز الله برابر 1000 سال بشر است (سوره 22 آیه 47 ، سوره 32 آیه 5) یا برابر 50000 سال بشر است (سوره 70 آیه 4) ؟

پاسخ :

به نظر می رسد اسلام ستیزی که این شبهه رامطرح کرده است، اصلاً معنی تناقض را نمی دادند. تناقض وقتی رخ می دهد که یک موضوع ، در یک زمان و مکان واحد ، با یک شرایط کاملاً مساوی ، دو حکم مختلف داشته باشد. این می شود تناقض . اما وقتی شرایط دو موضوع فرق داشته باشد و یا از لحاظ زمان و مکان متفاوت باشند، تناقض هم معنی ندارد. مثلاً یک روز تابستانی 16 ساعت است. اما یک روز زمستان 11 ساعت است. اینجا تناقضی وجود ندارد. چون زمان و اصلاً موضوع فرق می کند. گرچه هر دو عبارت مربوط به « روز » هستند. اما یکی برای روز تابستانی و دیگری برای روز زمستانی. همچنین یک سال زمینی 365 روز است. اما یک سال در سیاره نپتون معادل 165 سال زمینی است ! و در سیاره مریخ ، یک سال معادل تقریباً 2 سال زمینی است ! و مثلاً در سیاره مشتری ، هر سال آن معادل 12 سال زمینی است ! و سیاره اورانوس نیز هر سالش معادل 84 سال زمینی است ! پس اگر بخواهیم با دید مادی هم نگاه کنیم این تفاوت در محاسبات، طبیعی و لازم است. بله ، می بینیم که مفهوم « سال » در هر نقطه ای از جهان هستی مصداق و محاسبه ای مجزّا دارد.

با بیان این مقدمه برسیم به اصل شبهه ،

سوره 22 آیه 47 :

آنان از تو تقاضاى شتاب در عذاب مى‏ کنند در حالى که خداوند هرگز از وعده خود تخلّف نخواهد کرد و یک روز نزد پروردگارت، همانند هزار سال از سالهایى است که شما مى‏ شمرید .

سوره 32 آیه 5 :

امور این جهان را از آسمان به سوى زمین تدبیر مى‏ کند سپس در روزى که مقدار آن هزار سال از سالهایى است که شما مى‏ شمرید بسوى او بالا مى‏ رود.

آیه اول مربوط به عذاب دنیوی است که تدبیر آن و وقوع آن زمان مادّی نیاز دارد. آیه دوم نیز مربوط به تدبیر امور جهان است. در حیطه ی ماده و جسمانیت. یعنی مربوط به این جهان هستند.

و اما سوره 70 آیه 4 :

فرشتگان و روح [فرشته مقرّب خداوند] بسوى او عروج مى‏کنند در آن روزى که مقدارش پنجاه هزار سال است‏.

این آیه مربوط به حوادث قیامت و پس از آن است که عروج مقرّبان الهی در روزی صورت می گیرد که به اندازه 50 هزار سال زمینی به طول می انجامد.

بین این دو سری آیات تناقضی وجود ندارد. چون تدبیر امور جهان مادّی و یا نزول عذاب به صورت محدود صورت می گیرد. اما عروج مقرّبان الهی تا بیشترین حد ممکن است.

از طرفی امام صادق ( علیه السلام ) به این شبهه پاسخی جالب توجه دادند : 

که روز قیامت 50 توقفگاه دارد و هر توقفگاهی هزار سال است.

سند حدیث امام صادق :

الکافی (مؤلف: ابوجعفر محمد بن یعقوب الکلینی الرازی، قرن 3,4) ج 8 ص 143 ، انتشارات مؤسسه دارالکتب الاسلامیه ، تهران 1365

که با هم می شوند یک بازه زمانی 50000 ساله. (یعنی این دو سری آیه مؤیّد هم هستند. و همدیگر را تأیید می کنند. نه اینکه متناقض باشند) همچنین نگاه کنید به معنای واژه ی " یوم " در ادبیات عربی که نشان می دهد " یوم " علاوه بر روز ، به معنای مطلق بازه زمانی / دوره و ... هم به کار می رود. (کلیک کنید) حال چه اشکالی دارد که یک بازه زمانی 50000 سال (یعنی 50 تا هزار سال) طول بکشد ؟

پس هر بازه ی زمانی ِ مربوط به تدبیرات این جهان ، هزار سال زمینی و هر بازه ی زمانی مربوط به جهانی فراتر از این جهان ، پنجاه برابر یعنی 50000 سال زمینی طول می کشد.