متن شبهه :

یونس به بیابان رسید یا نرسید؟
ما در حالی که ناخوش بود، او را به بیابان رساندیم (سوره 37 آیه 145)؛ اگر نعمت پروردگارش نبود، در حین بد حالی به صحرایی بی آب وگیاه می افتاد (سوره 68، آیه49) .

پاسخ خلاصه :

هیچ تناقضی بین آیات نیست. به علاوه اینکه شبهه افکن، مغالطه ای هم انجام داده است.

مغالطه شبهه افکن این است که وی هم واژه "سقیم" و هم واژه ی "مذموم" را به معنی ناخوشی و بدحالی گرفته است ! در حالیکه "سقیم" در آیه اول یعنی بیمار. و "مذموم" در آیه دوم یعنی کسی که به خاطر اشتباه، سرزنش شده است. نتیجه :

آیه اول می فرماید خداوند توبه یونس را پذیرفت او را از شکم ماهی بیرون آورده و در حالی که وی بیمار بود، در سرزمینی خشک انداخت.

و آیه دوم می فرماید که اگر رحمت خداوند شامل حال یونس نمی شد، او در حالت گنهکاری در سرزمین خشک می افتاد. در واقع آیه دوم نگفت که یونس به بیابان نیفتاد، بلکه می فرماید یونس در حال گنهکاری در بیابان نیفتاد. (یعنی در حال پاکی و پس از بخشیده شدن در آن سرزمین خشک قرار گرفت.)

پاسخ مفصّل و بیان آیات :

سوره 37 آیه 142 - 146 :

فَالْتَقَمَهُ الحُْوتُ وَ هُوَ مُلِیمٌ (142) فَلَوْ لَا أَنَّهُ کاَنَ مِنَ الْمُسَبِّحِینَ (143) لَلَبِثَ فىِ بَطْنِهِ إِلىَ‏ یَوْمِ یُبْعَثُونَ (144) فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاءِ وَ هُوَ سَقِیمٌ (145) وَ أَنبَتْنَا عَلَیْهِ شَجَرَةً مِّن یَقْطِین‏ (146)

ترجمه :

(یونس را به دریا افکندند) و ماهى عظیمى او را بلعید، در حالى که مستحقّ سرزنش بود. و اگر او از تسبیح‏ کنندگان نبود، تا روز قیامت در شکم ماهى مى‏ ماند. (به هر حال ما او را رهایى بخشیدیم و) او را در یک سرزمین خشکِ خالى از گیاه افکندیم در حالى که بیمار بود و بوته کدویى بر او رویاندیم (تا در سایه برگهاى پهن و مرطوبش آرامش یابد)

نکته : در این آیه آمده است که یونس به خاطر اشتباهش، سزاوار سرزنش بود. اما توبه کرد و در نتیجه از شکم ماهی نجات یافت و به بیابان افتاد، در حالی که بیمار بود.

سوره 68 آیه 48 - 50 :

فَاصْبرِْ لحُِکْمِ رَبِّکَ وَ لَا تَکُن کَصَاحِبِ الحُْوتِ إِذْ نَادَى‏ وَ هُوَ مَکْظُومٌ (48) لَّوْ لَا أَن تَدَارَکَهُ نِعْمَةٌ مِّن رَّبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ وَ هُوَ مَذْمُومٌ (49) فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِین‏ (50)

ترجمه :

اکنون که چنین است صبر کن و منتظر فرمان پروردگارت باش، و مانند همراهِ ماهى [یونس‏] مباش (که در تقاضاى مجازات قومش عجله کرد و گرفتار مجازات ترک اولى شد) در آن زمان که با نهایت اندوه خدا را خواند. و اگر رحمت خدا به یاریش نیامده بود، (از شکم ماهى) بیرون افکنده م ى‏شد در حالى که سزاوار نکوهش بود. ولى پروردگارش او را برگزید و از صالحان قرار داد.

نکته : این آیه می گوید که اگر لطف خداوند شامل حال یونس نمی شد، او در حالت نکوهیدگی (گنهکاری) به بیابان می افتاد. (یعنی به بیابان افتاد اما به لطف خداوند توبه اش قبول شد و در حالت آمرزیدگی و پاکی در بیابان قرار گرفت و خداوند هم او را از صالحین قرار داد.)